GÜNEŞ OCAĞI

Hepimiz güneş ışınlarının bir noktada toplanmasıyla yüksek sıcaklıkta bir ışın demeti oluştuğunu biliriz. İnce kenarlı bir mercek yardımıyla kağıt yakma deneyinde bu etkiden yararlanılır. Oluşturulan bu sıcaklık etkisi daha büyük bir düzenekte kullanılıp yemek pişirme gibi işlevleri gerçekleştiren düzenekler kurmak da mümkündür.
Bir güneş ocağının çalışma mekanizması oldukça basittir. Bunun için güneş ışınlarını tek bir noktada toplayacak bir düzenek oluşturulması gerekir.

Yandaki resimde gösterilen düzenek güneş ocaklarının çalışma yapılarına benzemektedir aslında bu yapı bildiğimiz çukur aynanın kendisidir. Ana eksen ışığı yansıtıcı pürüzsüz bir yüzey, odak noktası ise yansıyan ışınların toplandığı noktadır.

Güneş Ocağı Nedir?
Güneş ocakları, güneş enerjisi ile çalışan ve pişirme amaçlı kullanılan sistemlerdir.
Güneş Ocağının Faydaları nelerdir?
- Yakıtsızdır
- Ekonomiktir
- Çevrecidir
- Yerlidir
- İthal enerji kaynaklarına alternatif olabilir
- Orman tahribatını önlemeye yardımcı olur
- Kırsal bölgelerin sosyo-ekonomik kalkınmasına destek olabilir.

Güneş Ocağı Nasıl Çalışır?
Güneşten ışıma vasıtası ile gelen ısı, iç yüzeyi parlak paraboloid çanak vasıtası ile çanak odağında yoğunlaştırılmakta ve odağa yerleştirilen tencere tabanında ışık, ısı enerjisine dönüşmektedir.
Oluşan yüksek sıcaklık ile tencerede pişirme işlemi gerçekleşmektedir.
1,6 m çapındaki bir güneş ocağının gücü yaklaşık 1,5 kW’tır.

Güneş Ocağının Ekonomik Analizi
Güneş ocaklarının maliyeti imal edildikleri malzemeye göre değişmektedir.
Güneş Ocakları yaklaşık 1.5 yılda maliyetini karşılayacak tasarruf sağlamaktadır.
Ülkemizdeki bir evde yılda en az 5 adet 12 kg’lık LPG tüpü eşdeğerinde tasarruf sağlanacağı tahmin edilmektedir.

Türkiye'de Güneş Ocağı Potansiyeli
- Ülkemizdeki 15 000 000 konutun %55' si müstakil evdir.
- 8 250 000 adet müstakil ev
- 8 250 000 adet güneş ocağı
Ülkemizde 8 250 000 adet güneş ocağının kullanılması ile ;
- 1 Milyar YTL/yıl (750 milyon ABD $/yıl) tasarruf imkanı doğacaktır.
Güneş Ocakları Kaç Dereceye Kadar Isıtıyor?
Güneş ocağı güneş ışıklarını bir noktada odaklayarak tencere altındaki ısıyı tüp ateşi seviyesine kadar çıkarabiliyor. Özellikle güneşin parlak olduğu günlerde tencerenin altındaki ısı 130-140 dereceyi buluyor. Güneş ocağı evlerin yanı sıra kırda, piknikte ve dağcılıkta da ideal bir alet. Ocakta kış aylarında bile yemek pişirilebiliyor. Tek şart havanın güneşli olması. Yangın çıkarma riski olmayan güneş ocağı rüzgarlı havalarda da kullanılabiliyor ve tüp gibi çevredeki oksijeni tüketmiyor. Tüp fiyatlarının her gün arttığı ülkemizde evlerinin balkonları güneş alan kişiler de yaz, kış kullanabilirler. Çünkü güneş ocakları tüpün verdiği ısının aynısını veriyor ve çevreyi kirletmiyor.

İlk Güneş Ocağı / Güneş Pişiricisi Ne Zaman Yapıldı?
1767 yılında İsveç’li bir doğa bilimcisi Horace de Saussure’nin yaptığı belirtilmektedir.

Güneş Ocağı En Çok Hangi Ülkelerde Kullanılmaktadır?
Güneş enerjisiyle yemek pişiren güneş fırınları en çok Çin ve Hindistan'da kullanılmaktadır. Bu miktarın 100.000 adet olduğu tahmin edilmektedir.
Kenya'da da yeni yeni 5000 cıvarında kullanıma ulaşılmıştır.

Farklı Güneş Ocağı Şekilleri
1 - Kutu Şeklindeki Ocaklar
2 - Katlanabilir Ocaklar
3 - Parabolik Ocaklar

1 - Kutu Şeklindeki Ocaklar:
Yemekleri yavaş yavaş pişirmeyi sağlayan kutu ocakları kapalı bir kutu şeklindedir. İçeri giren güneş ışınlarının sera etkisiyle ortamı ısıtması sonucu yemek pişirilmektedir.
Üst kısmı cam, iç kaplaması da yansıtıcı parlak malzemeden yapılmaktadır.

Kutu ısıtıcıların alt kısımları ve içinde yemek pişirmek için kullanılan kap siyah renkli malzemelerden yapılmalıdır. Bu durum ısının tutulmasını kolaylaştıracaktır.

2 - Katlanabilir Güneş Ocakları:
Katlanabilir güneş ocaklarında güneş enerjisini belirli bir noktada odaklamak yerine geniş bir alanda yoğunlaştırma yapılır katlanabilir özellikte olduğu için taşınabilme ve yer kaplama yönünden avantajlıdır.

İç yüzey parlak yansıtıcı yüzeylerden oluşturulmuştur.



3 - Parabolik Güneş Ocakları:
Yapıları çanak çeklindedir. Diğer türlerin aksine ışığı belirli bir alanda yoğunlaştırır. Bu nedenden ötürü ancak güneşli günlerde kullanılabilmektedir. Odak noktası güneşin hareketine göre değiştiği için parabolik ocakların sürekli güneşi takip etmesi gerekir. Kısa süreli ısıtmalarda(yumurta, sosis pişirme) daha kullanışlıdır. Yüksek sıcaklık elde edilebilir. Odak noktasına vücudun temas etmemesine dikkat etmek gerekir. Oluşan yüksek ısı yanıklara sebep olabilir.